Apollo'yu Taşıyan Satürn V Uzay Aracının Uzay Serüveni!

Bugüne kadar girişilen uzay yolculuklarının en karmaşığı, en heyecanlısı ve elbetteki en tehli­kelisi, insanlı Apollo uzay araçlarıyla Ay’a gidip dönmeyi amaçlayan uzay yolculuğudur. Böyle­sine bir yolculukta nasıl donanımlardan yararla­nılır, ne gibi manevralar yapılır?
İsterseniz, en başından başlayalım ve her şeyden önce Ay’a fırlatılan dev füzeyi inceleyelim. Fırlatılan araç Satürn V’tir. Yalnız ilk kademesinin yüksekliği 56 m.’yi bulur. Araç, 3.375.000 Kg.’lık bir itiş gücü sağlamak için, beş motorunda yakıt olarak gaz (parafin) ve sıvı oksijen yakar. İkinci kade­mede de beş motor vardır. Ancak bu kademede itici olarak sıvı hidrojenle sıvı oksijen kullanılır ve 2.250.000 Kg'lık bir itme gücü sağlanır. Üçün­cü kademede ise yalnız bir motor bulunur, bu motor sıvı hidrojen yakar.
Üçüncü kademenin tepesinde “Apollo” uzay aracı yer almıştır. Araç üç bölümden meydana gelmiştir. İlk bölüm “Ay modülü “dür. Aracın Ay’a inen tek bölümü budur. Sonra “hiz­met modülü” gelir. Bütün ana denetim sistemleri, elektronik beyin, vb. bu bölümdedir. “Komuta bölümü” ya da personel bölümü hizmet modülü­ne bağlıdır. Astronotlar bu bölümde kalır. Muaz­zam füzenin en tepesinde ise “emniyet kulesi ” bulunur. Bu kule fırlatma sırasında herhangi bir yanlışlık olursa, astronotların kurtulabilmesi için komuta modülünü füzenin geri kalan kesimlerin­den ayırmaya yarar. İlk kademenin egzost hor­tumlarından emniyet kulesinin tepesine kadar, füzenin boyu 110 m.’dir. Ağırlığı ise 3.000 tonu geçer!

Satürn V Uzay Aracının Teknolojisi

Fırlatmadan beş gün önce “geriye sayma” işlemine başlanır. Aracın binlerce parçası ile tüm sistemler inceden inceye, defalarca denetlenir. Sıfır ânının gelmesine biriki gün kala, iticiler muazzam büyüklükteki depolara pompalanır. Fır­latmaya birkaç saat kala da astronotlar asansörle füzenin çevresini kuşatan geçici hizmet kulesine çıkıp komuta modülüne’ girerler. Kendilerini ka­yışlarla yerlerine bağladıktan sonra, son denetimleri yaparlar. Derken geçici hizmet kulesi geri çe­kilir, son saniyeler geçer ve “Ateş!” komutu verilir. Bir canavarı andıran füzenin altından alev­ler, dumanlar fışkırır. İtme gücünü kazanan füze hareket alanından yukarı doğru kalkmaya başlar. Çok geçmeden, saniyede 15 ton itici yakan ilk kademe ateşlenir ve füzenin geri kısmından ayrı­lıp düşer. Yükseklik 64 Km., hız saatte yaklaşık 9.600 Km.’dir. Füzenin fırlatılışının üzerinden daha 2 dakika geçmiştir. İkinci kademenin ateş­lenmesi 7 dakika kadar sürer. Bu kademe aracı saatte 24.000 Km.’lik bir hızla 160 Km. yükseğe fırlatır. Bundan sonra ikinci kademe ile emniyet kulesi araçtan ayrılıp düşer. Sıra üçüncü kademe­nin ateşlenmesine gelmiştir. Ateşlenme 2 dakika kadar sürer. Bu kademe aracı saatte yaklaşık 28.000 Km.’lik bir hızla Dünya’dan 184 Km. yükseklikte “parking” yörüngesi adı verilen bir yörüngeye fırlatır.
Bütün ana sistemler yeniden denetlenir ve Ay’a yolculuğu gerçekleştirecek kesin bir uçuş plânı hazırlanır. Her şey yolundaysa, üçüncü ka­deme yeniden ateşlenir. Bu kez yanması 5 dakika kadar sürer. Ateşlenme sonunda aracın hızı 38.400 Km.’yi geçer. Bu büyük hız aracı Ay çev­resinde dönmeye iter.


Şimdi sıra önemli bir manevraya gelmiştir: Aracın üç modülü Ay’a iniş sırasmda yapacakları göreve göre sıralanır. Birleşik olan komuta ve hizmet modülleri ay modülünden ayrılır; bir “U” dönüşü yaptıktan sonra gene ay modülüne kenet­lenir. Komuta modülünün üst kesimi şimdi ay modülüne bağlanmıştır. Bundan sonra araç üçün­cü kademeden ayrılır ve Ay’a doğru yönelir. Gerekirse hizmet modülündeki motor ateşlenerek aracın rotası düzeltilebilir.
“Apollo” Ay’a yaklaşırken, astronotlar aracı döndürüp hizmet modülünün motorunu ateşler­ler. Böylece aracın yavaşlaması sağlanır. Araç saatte 5.760 Km.’lik bir hızla Ay yörüngesine gi­rer. Astronotların ikisi ay modülüne geçerek mo­dülün sistemlerini denetler, sonra ana uzay ara­cından ayrılırlar. Ay modülünü yavaşlatmak için iniş motorunu kullanırlar. Böylece hızı azalmış olan modülle Ay yüzeyine inerler. Bir süre Ay yüzeyinde kalarak çevreyi inceler, çeşitli deneyler yapar, sonra modüle dönüp Ay'dan ayrılmaya hazırlanırlar. Ay modülü iki bö­lümden meydana gelmiştir: Alt ve üst bölümler. Buraya kadar bu iki modül birbirine eklenmiş durumdadır. Bundan sonra iki bölüm birbirinden ayrılır. Alt bölüm üst bölüm için bir hareket alanı işi görür. Elbette astronotlar üst bölümdedir. Ast­ronotlar yükselme motorunu ateşleyince, modü­lün üst bölümü uzaya fırlayarak bir kez daha Ay yörüngesine girer. Ana uzay aracı ay modülünden ayrılalı beri Ay yörüngesinde dönmektedir. Ast­ronotları taşıyan ay modülünün üst kesimi yö­rüngede dönmekte olan ana uzay aracına kenetle­nir. Ay modülü ile Ay’ı keşfe gitmiş olan iki astronot, ana araçtaki arkadaşlarına katılırlar. Bun­dan sonra ay modülü araçtan ayrılıp düşer.
Dünya’ya dönebilmek için astronotlar biriki saniye için hizmet modülünün motorunu ateşler­ler. Motor ateşlenince araç saatte 8.800 Km.’lik bir hızla ileri atılır. Bu hız aracın Ay’dan uzak­laşması için yeterlidir. Araç şimdi Dünya’ya yö­nelmiştir. Dünya’ya yaklaşırken, yerçekiminin etkisiyle hızı giderek artar ve saatte yaklaşık 40.000 Km.’yi bulur. Araç yeniden Dünya at­mosferine girmeden hemen önce, astronotlar hizmet modülünü araçtan ayırıp atarlar. Komuta modülünü ise, önce tabanı atmosfere girecek bi­çimde ayarlarlar. Çünkü sürtünme dolayısıyla meydana gelen yüksek ısıya dayanıklı ısı siperi aracın tabanındadır. Atmosfer aracın hızını hızla yavaşlatır. Araç 7.200 m. kadar Dünya’ya yak­laşınca, küçük paraşütler açılır. Yerden yükseklik 3.000 m.ye inince de ana paraşütler açılır. Ara­cın denize iniş yaptığı sıradaki hızı topu topu saatte birkaç kilometredir.